یکی از شاخصه های مهم توسعه یافتگی کشورها داشتن نیروی انسانی کارآمد است. پرورش نیروی جسمانی و تقویت روحیه سالم نیز در جامع امروز صنعتی دنیا اهمیت زیادی دارد. نهادهایی در کشورهای مختلف به عنوان متولیان حوزه ورزش و سلامتی تشکیل شده و در کشورمان ایران نیز وزارت ورزش و جوانان و ادارات کل آن در استان ها فعالیت دارند.

در سال‌های دهه ۱۳۰۰ «انجمن ملی تربیت بدنی» در ایران پس از تصویب قانون ورزش اجباری در مدارس تشکیل شد. در سال ۱۳۲۰ تربیت بدنی به دو بخش متمایز تفکیک شد. تربیت بدنی آموزشگاه‌ها به وزارت فرهنگ وقت و ورزش دستجات آزاد و پیشاهنگی به انجمن ملی تربیت بدنی واگذار شد.

در سال‌های بعد امور ورزش در ایران در سه بخش مجزا یعنی سازمان تربیت بدنی و تفریحات سالم، کمیته ملی المپیک و شورای ورزش بانوان متمرکز شد.  طی سال ۱۳۵۰ سازمان تربیت بدنی و تفریحات سالم یکی از معاونت‌های نخست وزیری شد و در هر استان کشور اداره کل تربیت بدنی تشکیل شد. در تاریخ ۸ دی ماه ۱۳۸۹ نمایندگان مجلس هشتم شورای اسلامی با ادغام سازمان تربیت بدنی و سازمان ملی جوانان و تشکیل وزارت ورزش و جوانان موافقت کردند.

اداره کل ورزش و جوانان استان زنجان مطابق با وظایف وزارت متبوع خود ماموریت ها و رسالت هایی را برعهده دارد. از جمله این ها می توان به پرورش نیروی جسمانی و تقویت روحیه سالم در افراد کشور و توسعه و تعمیم ورزش و هماهنگ ساختن فعالیت های تربیت بدنی و تفریحات سالم در استان اشاره کرد.

ایجاد و اداره مراکز ورزشی در استان، ارتقاء سطح سلامت جامعه و نشاط اجتماعی با بهره­گیری از تمامی ظرفیت­های حقیقی و حقوقی موجود به منظور توسعه­ی زیرساخت­ها، تربیت روحیه ورزشکاری، ورزش­خواهی و منش پهلوانی و حمایت از رشد علمی و حرفه­ای ورزش قهرمانی با رویکرد عدالت محوری و فرهنگی کردن میادین ورزشی از دیگر وظایف این اداره کل است.

امروز حوزه ورزش و جوانان استان زنجان دستاوردهای زیادی داشته و در کنار سایر بخش های توسعه ای استان گام های بلندی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی برداشته است.

پایگاه های اوقات فراغت استان زنجان در سال ۱۳۷۸ به تعداد ۱۹۵ مورد بوده که به ۶۴۹ مورد در سال ۱۳۸۷ و به میزان ۹۵۴ مورد در سال ۱۳۸۸ رسیده است. تعداد پایگاه های اوقات فراغت استان زنجان در سال ۱۳۹۷ مطابق با آخرین برآوردها به میزان یک هزار و ۶۲۷ پایگاه رسیده است.

سازمان های مردم نهاد در سال ۱۳۷۸ به تعداد ۱۸ مورد بوده که به ۲۳ مورد در سال ۱۳۸۷ و به میزان ۶۳ مورد در سال ۱۳۸۸ رسیده است. تعداد پایگاه های اوقات فراغت استان زنجان در سال ۱۳۹۷ مطابق با آخرین برآوردها به میزان یک هزار و ۷۴ سازمان برآورد شده است.

یکی از شاخص های موفقیت ورزش هر استان و کشوری میزان مدال های کسب شده در سطح کشوری و بین المللی است. استان زنجان در دهه سوم انقلاب اسلامی به میزان ۲۸۲ مدال برون مرزی کسب کرده است. تعداد مدال های کسب شده استان طی دهه چهارم انقلاب اسلامی نیز مجموعا به ۳ هزار و ۱۲۶ مدال رسیده که دستاورد مهمی محسوب می شود.

ورزشکاران سازمان یافته استان زنجان طی سال های ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۷ به تعداد ۴۰ هزار و ۳۳ نفر بوده که در سال های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۷ به ۴۱۹ هزار و ۱۱۰ نفر رسیده است.

باشگاه­های خصوصی ورزشی استان در دهه دوم انقلاب اسلامی به تعداد ۹۰ باشگاه بوده که در سال های بین ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۷ به تعداد ۱۵۰ باشگاه رسیده است. باشگاه های خصوصی استان طی دهه چهارم انقلاب اسلامی به میزان ۲۹۸ باشگاه بالغ شده است.

در دهه سوم انقلاب اسلامی تربیت مربیان و داوران رشته های ورزشی مختلف استان به میزان ۴ هزار و ۱۵۳ نفر بوده است. تعداد داوران و مربیان ورزشی استان در دهه چهارم انقلاب اسلامی به ۷ هزار و ۹۲ نفر رسیده است.

استان زنجان در بین سال های ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۷ به میزان ۱۰۸ مورد میزبان مسابقات ورزشی بوده که این میزان در دهه چهارم انقلاب اسلامی به ۵۵۰ میزبانی رسیده است. همچنین ایجاد خانه­های ورزش روستایی یکی از رویکردهایی بوده که برای افزایش پوشش خدمات ورزشی در استان پیگیری شده و هم اکنون به ۸۲ خانه ورزش روستایی رسیده است.

هیأت­های ورزشی فعال در دهه چهارم انقلاب اسلامی به ۵۰ هیئت ورزشی رسیده، این در حالی است که این تعداد در دهه های گذشته به میزان ۱۵ تا ۲۰ هیئت ورزشی بوده است.

سرانه فضاهای ورزشی(سرپوشیده و روباز) با احتساب زمین­های خاکی در استان مطابق با آخرین برآوردها ۷۴ صدم مترمربع برای هر نفر جمعیت رسیده است. این میزان در سال های گذشته ۳۹ صدم مترمربع و ۳۵۴ هزارم مترمربع برای هر نفر برآورد شده بود.

با توجه به نگاه ویژه مسئولین و سیاست های اعمالی سرانه فضاهای ورزشی استان در طی دو دهه در مقایسه با متوسط سرانه ورزشی کشور که به میزان ۵۸ صدم متر مربع می باشد، استان زنجان در شرایط مناسبی قرار گرفته است.