در آبان ماه سال ۱۳۷۳ مجلس شورای اسلامی قانون بیمه‌ همگانی را تصویب کرد و متعاقب آن سازمان بیمه خدمات درمانی تشکیل و  بنا بر صراحت قانون و آئین نامه های هیئت دولت تشکیل و از اول مهرماه ۱۳۷۴ اجرای قانون بیمه همگانی خدمات درمانی را رسماً آغاز نمود.

پس از سال‌ها تلاش و اقدامات ارزنده در جهت تحقق اهداف عالیه مد نظر قانون گذار، در تاریخ اول مهر ماه سال ۱۳۹۱ سازمان بیمه سلامت ایران بر اساس مفاد ماده ۳۸ قانون برنامه پنجم توسعه انجام شد. سازمان بیمه سلامت ایران پس از تصویب قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی و براساس تبصره ۲ ماده۷۱ تا پایان سال ۱۳۹۵ ، زیر مجموعه وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی قرار داشت ودر تاریخ ۱۱/۴/۱۳۹۶ با ابلاغ رسمی و پس از تایید شورای نگهبان سازمان بیمه سلامت زیر مجموعه وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی قرار گرفت.

یکی از بزرگ ترین اصلاحات نظام رفاه اجتماعی کشور به عهده این سازمان نهاده شد تا بتواند زمینه تحقق  اهداف بلندی چون تجمیع منابع مالی سلامت، رفع هم پوشانی بیمه های درمانی، برقراری عدالت اجتماعی در بخش سلامت، تامین پوشش کامل بیمه سلامت، یکسان سازی سیاست ها و روش های اجرایی حوزه بیمه سلامت، تشکیل امور مراکز طرف قرارداد، تشکیل پرونده سلامت، فعال سازی نظام ارجاع و پزشک خانواده و کاهش سهم مردم از هزینه‌های درمان را فراهم نماید.

در دهه دوم انقلاب اسلامی و از سال ۱۳۷۴ صدور دفترچه بیمه خدمات درمانی کارکنان دولت(برای کارمندان تحت پوشش صندوق کشوری) و سایر اقشار برای خانواده های( معظم شهدا ، آزادگان ، جانبازان و طلاب حوزه علمیه ، ورزشکاران ، دانشجویان) و از سال ۱۳۷۷ طرح بیمه روستائیان با صدور کارت روستایی آغاز شد.

در دهه سوم انقلاب اسلامی در استان زنجان(از سال ۱۳۷۸)  صدور دفترچه خویش فرمایان با سرانه ۷۰۰۰ تومان آغاز گردید و  از اردیبهشت سال ۱۳۸۱ طرح بیمه بستری شهری با صدور کارت بستری شهری برای شهروندان شهری فاقد بیمه درمان آغاز شد.

از سال ۱۳۸۴ طرح صدور دفترچه بیمه روستایی و ابطال کارت های روستایی و نظام ارجاع روستایی آغاز شد. ( با صدور ۳۵۱٫۳۳۸ دفترچه بیمه ) و بدین ترتیب تعداد مراکز بهداشتی درمانی روستایی و شهری زیر ۲۰ هزار نفر از ۶۳ مرکز در ابتدای سال ۱۳۸۴ به ۸۳ مرکز در زمان کنونی رسیده که رشد ۳۲ درصدی داشته است.

از سال ۱۳۸۷ دفترچه خویش فرمایان به بیمه ایرانیان تغییر نام داد و از سرانه ۷۰ هزار تومان شروع شد و تا سرانه نفری ۱۵۰ هزار تومان ادامه داشت.

در سال ۱۳۹۳ طرح رایگان بیمه سلامت همگانی اجرا شد و با ثبت نام ۹۰ هزار و ۵۹  نفر بیمه شده، در پایان سال ۱۳۹۵ به ۱۱۵ هزار و ۱۴۲ نفر افزایش یافت. همچنین در سال ۱۳۹۳ با اجرای طرح تحول در نظام سلامت و بازبینی در کتاب ارزش های نسبی خدمات، هزینه های سازمان در بخش درمان نسبت به سال مشابه گذشته حدود ۸۰ درصد افزایش یافت.

آمار تحت پوشش بیمه سلامت تا پایان سال ۱۳۹۶ به تعداد ۵۶۷ هزار و ۶۶۹ نفر بوده که حدود ۵۹ درصد از جمعیت استان تحت پوشش این بیمه هستند.

کاهش ۱۴ درصدی آمار بیمه شدگان سال ۱۳۸۸ نسبت به سال ۱۳۸۷ به دلیل حذف طرح بستری شهری بوده است.

جمعیت تحت پوشش بیمه سلامت در استان زنجان طی سال ۱۳۷۸ به تعداد ۵۸۹ هزار و ۳۰۰ نفر بوده که در سال ۱۳۸۸ به تعداد ۵۸۳ هزار و ۲۱۸ نفر رسیده است. افرادی که در استان از بیمه سلامت برخوردار بودند طی سال ۱۳۹۷ به میزان ۵۴۱ هزار و ۴۶۰ نفر بوده است.

هزینه های درمانی که بیمه سلامت در استان طی سال ۱۳۸۷ پرداخت کرده ۱۹۱ میلیارد ریال بوده که تا پایان سال ۱۳۹۶ به میزان ۲  هزار و ۳۳۳ میلیارد ریال رسیده است.

مراکز طرف قرارداد بیمه سلامت در استان طی سال ۱۳۸۷ به تعداد ۴۵۰ مرکز بوده که در سال ۱۳۸۸ به ۴۵۹ مرکز و در سال ۱۳۹۷ به ۴۴۲ مرکز رسیده است.

از اقدامات  پیش روی بیمه سلامت در استان زنجان می توان به پوشش بیمه سلامت برای تمامی آحاد جامعه و برخورداری از یارانه دولت جهت حق‌سرانه بیمه از طریق ارزیابی وسع و  الکترونیکی کردن کلیه فرآیندها و خدمات با قابلیت الکترونیکی و تکمیل بانک های اطلاعاتی مربوطه اشاره کرد.

رفع همپوشانی های بیمه فی مابین سازمان های بیمه گر، استقرار سامانه پرونده الکترونیکی سلامت ایرانیان و سامانه‌های اطلاعاتی مراکز سلامت با هماهنگی پایگاه ملی آمار ایران و سازمان ثبت احوال کشور با حفظ حریم خصوصی و منوط به اذن آن ها و محرمانه بودن داده‌ها و با اولویت شروع برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع از دیگر اهداف پیش رو هستند.