همواره اختلاف دیدگاه های زیادی بر تقدم اقتصاد و یا فرهنگ برای تحقق شاخص های توسعه در جوامع وجود داشته است. مفهوم توسعه‌ی فرهنگی از اوایل دهه‌ی ۱۹۸۰ به بعد، از طرف یونسکو، در مباحث توسعه مطرح شده و از مفاهیمی است که نسبت به سایر بخش‌های توسعه، از ابعاد و بار ارزشی بیشتری برخوردار است.

این سازمان طی جلسات گوناگونی، شرایط توسعه‌ ای موزون و آگاهانه را به صورت برنامه‌ریزی آموزشی، سیاست فرهنگی و سیاست اطلاعاتی در دستور کار خود قرار داد.

رفتارهای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی که در نهادهای یک جامعه تثبیت شده‌اند، نقش عظیمی در فرآیند توسعه‌ی آن جامعه ایفا می‌کنند. بدیهی است که نمی‌توان بدون اعتنا به این مقوله‌ی مهم، به دنبال ایجاد تغییراتی در ابعاد مختلف جامعه بود؛ چرا که هر گونه تغییر و تحولی در تمامی ابعاد جامعه، اعم از اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، منوط به نوعی پذیرش فرهنگی در جامعه است. بنابراین بدون ایجاد بستر مناسب فرهنگی نمی‌توان به دنبال تحقق توسعه در ابعاد دیگر جامعه بود.

رشد و توسعه شاخص های فرهنگی بعد از انقلاب اسلامی ایران به عنوان یکی از بخش های مهم مورد تاکید قرار گرفت و تولیدات فرهنگی و رسانه ای در سطح کشور همواره رو به افزایش کمی و کیفی بوده است. میزان تولید برنامه‌های رادیویی در سال ۱۳۵۷ در استان زنجان به میزان ۸۶ ساعت بوده که این میزان در سال ۱۳۹۲ به ۳ هزار و ۶۴۲ ساعت افزایش یافته است. همچنین در سال ۱۳۹۶ میزان تولیدات برنامه‌های رادیویی ۳ هزار و ۷۰۶ ساعت برآورد شده است.

میزان تولید برنامه‌های تلویزیونی استان زنجان در سال ۱۳۵۷ به میزان ۱۰۰ ساعت بوده که این رقم در سال ۱۳۹۲به یک هزار و ۵۰۴ ساعت افزایش یافته است. همچنین در سال ۱۳۹۶ میزان تولیدات برنامه‌های تلویزیونی یک هزار و ۵۳۶ ساعت بوده است.

گنجایش سالن‌های سینما در سال ۱۳۵۷ به میزان ۳۰۰۰ صندلی بوده که این رقم در سال ۱۳۹۲ به یک هزار ۳۱۹  صندلی کاهش یافته است. این تعداد در سال ۱۳۹۶ به میزان ۳۲۱ صندلی می‌باشد. کاهش معنادار تعداد صندلی‌های سینماهای استان به دلیل تخریب و تعطیلی تعدادی از سینماهای استان بوده است.

تعداد کتابخانه‌های عمومی استان زنجان در سال ۱۳۵۷ به میزان ۳ باب بوده که این رقم در سال ۱۳۹۲ به میزان  ۷۸ باب افزایش یافته است. این تعداد در سال ۱۳۹۶ به  ۹۶ باب افزایش یافته است.

تعداد عناوین کتاب های مجوز داده شده در سال ۱۳۵۷ یک کتاب بوده که این میزان با روند رو به رشد در سال ۱۳۶۷ تا ۱۳۸۸ به ۷۰۸ کتاب در این سال رسید  و در سال ۱۳۹۷ به ۲ هزار و ۱۵۷ کتاب رسیده است.

شمارگان کتب منتشره توسط ناشران در سال ۱۳۶۷ به میزان ۶۲ هزار و ۸۰۰ تیراژ بوده که با روند مناسب رشد پیدا کرده و در سال ۱۳۹۷ به میزان ۳۳۲ هزار و ۱۶۹ تیراژ رسیده است.

تعداد ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان‌ها در ابتدای سال پیروزی انقلاب اسلامی تنها یک اداره بوده که هم اکنون به سه اداره شهرستانی رسیده است.

تعداد چاپخانه های استان زنجان در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی دو باب بود که در سال ۱۳۶۷ به سه باب، در سال ۱۳۷۷ به ۶ باب، در سال ۱۳۸۸ به سه و در سال ۱۳۹۷ به ۳۵ باب چاپخانه رسیده است.

در سال های ابتدایی پیروزی انقلاب، صدور مجوز برای نشریات محلی وجود نداشته است. در سال ۱۳۶۷ یک مجوز، در سال ۱۳۷۷ یک مجوز، در سال ۱۳۷۸ به میزان دو مجوز و در سال ۱۳۸۷ به میزان ۱۴ مجوز صادر شده است. همچنین در سال ۱۳۹۷ تعداد مجوزهای صادره نشریات محلی به میزان ۳۹ مجوز بوده است.

در سال های  ابتدایی انقلاب اسلامی فعالیتی در حوزه آموزشگاه آزاد هنری استان زنجان شاهد نبودیم اما در سال ۱۳۷۷ یک آموزشگاه و در سال ۱۳۸۷ نیز هفت آموزشگاه در استان زنجان وجود داشته است. در سال ۱۳۹۷ نیز ۲۸ آموزشگاه آزاد هنری در استان زنجان فعال بوده است.

انجمن های فرهنگی، هنری و قرآنی در استان زنجان در سال ۱۳۷۷ به تعداد دو انجمن، در سال ۱۳۷۸ به تعداد یک انجمن، در سال ۱۳۸۷ تعداد ۱۶ انجمن و در سال ۱۳۹۷ نیز ۱۴ انجمن در استان زنجان فعالیت دارند.

کانون‌های فرهنگی هنری مساجد استان در سال های ابتدایی انقلاب اسلامی فعالیت مناسبی نداشتند، چرا که این کانون ها در استان شکل نگرفته بود، اما تعداد کانون های فرهنگی، هنری و مساجد استان در سال ۱۳۸۷ به ۱۱۲ کانون و در سال ۱۳۹۷ به ۲۲۰ کانون رسیده است.

کتابخانه‌های کانون‌های فرهنگی هنری نیز در سال های بعد از انقلاب شکل نگرفته بود اما در سال ۱۳۹۷ در استان ۵۷ باب کتابخانه کانون فرهنگی و هنری فعال است.